2015-02-06 – Om het Kanaalplan van Alexandre Chemetoff om te zetten in concrete initiatieven en projecten, heeft de regering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest op donderdag 5 februari 2015 een aantal belangrijke beslissingen genomen.
“Deze maatregelen bewijzen – voor zover dat nog nodig was – dat de regering het Kanaalplan beschouwt als dé prioriteit van haar territoriale ontwikkelingsstrategie”, zei de minister-president. “Wij zijn er immers van overtuigd dat dit gebied de basis zal vormen voor de herstructurering van Brussel in de komende tien jaar.”
Potentieel van het gebied
De uitwerking van een plan voor het kanaalgebied ging van start in november 2012, toen de opdracht hiervoor werd toegewezen aan Alexandre Chemetoff, in samenwerking met Idea Consult en Ecorem.
Dit waren de doelstellingen:
- een antwoord bieden op de bevolkingsexplosie en de daarmee gepaard gaande behoefte aan nieuwe woningen, scholen, voorzieningen en openbare ruimte;
- stilstaan bij de desindustrialisering van dit gebied en nagaan hoe een nieuwe economische dynamiek tot stand kan komen die banen schept voor de Brusselaars en op duurzame aansluit bij een inclusieve stedelijke context;
- ervoor zorgen dat het kanaalgebied verbinding is tussen de wijken in plaats van een grens.
Een belangrijk resultaat van het Kanaalplan, volgens de minister-president, is dat het dit gebied in kaart heeft gebracht en een ‘gewestelijk domein’ heeft afgebakend. Dit domein bestaat uit een netwerk van openbare gronden van ongeveer 313 hectare die in handen zijn van de overheid, waarop het Brussels Gewest voorbeeldprojecten moet verwezenlijken. Deze projecten kunnen dan dienen als hefboom voor de ontwikkeling van het volledige gebied. “Als we hoofd willen bieden aan de uitdagingen waar Brussel voor staat, dan moeten we met het Kanaalplan streven naar een optimale, verantwoorde en efficiënte benutting van de overheidsgrond door systematisch en op basis van de omstandigheden in te zetten op dichtheid, een functionele mix en integratie in het stadsweefsel.”
“Tijdens de ontwerpfase, die vandaag afloopt, hebben wij vooral kunnen vaststellen hoezeer de streefdoelen van het Kanaalplan, het potentieel van dit gebied, de energie van de inwoners, verenigingen en bedrijven vorm kunnen geven aan een omvangrijk grootstedelijk project”, vervolgde de minister-president. “Een project dat alle stuwende krachten van het gewest verenigt om Brussel met het oog op de toekomst te positioneren in het rijtje van Europese en wereldsteden die ertoe doen.”
“Niemand trekt deze strategie vandaag nog in twijfel. Hier en daar doet zij nog wel wat vragen rijzen, maar zij brengt meer ongeduld teweeg dan angst.”
“Ik ben bijzonder tevreden dat het Kanaalplan bij de stedelijke actoren geleid heeft tot een bewustwording en de zin om er tegenaan te gaan.”
Het Kanaalplen, een actiestrategie
Het Kanaalplan, zoals het nu voorligt, is een concept, een plan, een actiestrategie die berust op de volgende elementen:
- de identificatie van een enorm potentieel van minstens 25.000 woningen en 7.500 jobs, dat Alexandre Chemetoff zal illustreren op de proefsites Biestebroek, Birmingham, Beco en Vergote;
- een geheel van overheidsterreinen van meer dan 300 hectare, het gewestelijk domein, waarop het gewest en de overheidsinstanties voorbeeldprojecten moeten opzetten;
- 3 basisbeginselen die het uitgangspunt vormen van elk project: dichtheid, een functionele en sociale mix en integratie in het stadsweefsel;
- 12 proefsites waarop deze strategie wordt toegepast;
- de plaats waar een nieuwe economische dynamiek tot stand kan komen die de bedrijven integreert in het stadsweefsel en de basis legt voor de ontwikkeling van een moderne, duurzame en inclusieve stadseconomie.
“Met het Kanaalplan beschikken we vandaag over een buitengewoon instrument dat het resultaat is van een ontwerp-, uitwerkings- en overtuigingsfase, waarvoor Alexandre Chemetoff alle lof verdient”, vervolgde de minister-president.
12 miljoen in 10 jaar
Deze fase is nu afgerond en vandaag gaan we van start met een operationeel proces om het Kanaalplan om te zetten in concrete realiteit. De regering heeft zichzelf tien jaar tijd gegeven om dit concept, dit plan, deze actiestrategie concreet te verwezenlijken op basis van een methode die op donderdag 5 februari 2015 is goedgekeurd.
Deze methode berust eerst en vooral op de vrijmaking van een budget van 12 miljoen euro. Het gaat hier voor Brussel om een bedrag van nooit eerder geziene omvang, dat moet dienen om een territoriale ontwikkelingsstrategie vorm te geven en de ambities voor het kanaalgebied in te vullen. Dit budget zal gespreid worden over een periode van tien jaar en vormt zodoende een investering in de toekomst.
Om versneld werk te maken van een stadsontwikkelingscultuur dat de voorbode moet zijn van een nieuwe stedelijke vormgeving voor Brussel, heeft de regering beslist een intern team samen te stellen dat belast wordt met de uitvoering van het Kanaalplan:
- bij Brussel Stedelijke Ontwikkeling (BSO) zullen minstens 3 personen worden aangeworven die de omschrijving en de programmering van de proefsites moeten voltooien en zich moeten toeleggen op research by design (d.i. het snel testen van schetsen, inrichtingsscenario’s, uitvoerbaarheid, de mogelijkheden van een site, een gebouw of een ruimte, hetzij als basisvoorstel voor een project, hetzij als tegenproject bedoeld om een startproject te laten evolueren);
- de Directie Stedenbouw krijgt er 2 medewerkers bij om het onderzoek van de stedenbouwkundige vergunningen voor het Kanaalplan te versnellen;
- er zullen 3 projectleiders aangesteld worden die verantwoordelijk zijn voor de ontwikkeling van de voorbeeldsites (en dus voor de coördinatie van de publieke en private projecten; de optimale set-up van de publieke en/of gemengde projecten die de dichtheid, functiemix en integratie in het stadsweefsel in de praktijk brengen op basis van procedures die de best mogelijke kwaliteit en de voorbeeldfunctie van de publieke projecten garanderen; de begeleiding van privéontwikkelaars om de projecten systematisch te laten aansluiten bij de doelstellingen van het Kanaalplan en de architecturale en stedenbouwkundige kwaliteit ervan te bevorderen).
Er wordt dus een ploeg van minstens 8 personen ingeschakeld, waarvoor tot het einde van de legislatuur begrotingsmiddelen zijn vastgelegd en die zullen werken op aansturen van de onlangs aangestelde bouwmeester Kristiaan Borret.
Operationele perimeter
De regering heeft eveneens beslist een operationele perimeter af te bakenen, die de voorbode is van een perimeter van gewestelijk belang in de zin van het Brussels Wetboek van Ruimtelijke Ordening(BWRO).
Deze operationele perimeter van 700 ha vormt een referentiekader:
- voor het optreden van een gemachtigde ambtenaar die zal fungeren als gesprekspartner bij het onderzoek van de stedenbouwkundige vergunningen voor de uitvoering van het Kanaalplan;
- dat overeenstemt met een gebiedsomschrijving waarbinnen elk grootschalig project gebaseerd moet zijn op de ontwikkelingsprincipes van het Kanaalplan, met name dichtheid, functiemix en stedelijke integratie.
“Verder heeft de regering beslist snel de oprichting af te ronden van een aparte structuur die zich moet bezighouden met de operationele uitvoering van het Kanaalplan”, zei de minister-president. “Uit ervaring is immers gebleken dat het voor stedelijke ontwikkeling nodig is dat de eigendom van de grond en het opdrachtgeverschap in ruime mate samenvallen. Dat wordt dus de opdracht van deze nieuwe structuur die zal ontstaan uit de Maatschappij voor de Verwerving van Vastgoed (MVV), zoals bepaald in het regeerakkoord.”
Tot slot is ook beslist een aanzienlijk budget van ongeveer 7 miljoen euro uit te trekken om een groot project uit te voeren op een proefsite voor de inrichting van de openbare ruimte. Dit moet concreet uiting geven aan het engagement van de regering om het Kanaalgebied om te vormen tot een nieuwe centrale buurt en een element dat de wijken met elkaar verbindt,
“Deze toekomst zou op de site aan het Becodok wel eens snel werkelijkheid kunnen worden”, besloot de minister-president. “Chemetoff schetst hiervoor een mogelijk scenario, dat natuurlijk niet heilig is, maar waaruit wel blijkt dat dit terrein mogelijkheden biedt om 1.700 woningen te bouwen, 700 jobs te creëren en 100.000 m² parken en tuinen in te richten. Met het Kanaalplan willen we echter niet alleen oplossingen aanreiken om te voldoen aan de primaire en legitieme behoeften van de Brusselaars op het vlak van huisvesting, voorzieningen en jobs. Het gaat nog verder dan dat. Dit gebied beschikt immers over een interessant potentieel om Brussel te laten uitgroeien tot een aantrekkelijke en inclusieve Europese metropool, waarin alle stedelijke actoren zich ten volle kunnen ontplooien.”
Meer info hier.
